Genetisch verband diabetes type 2 en hartziekten

Veel risicofactoren voor diabetes type 2 en hartziekten zijn aanpasbaar. Maar hoe zit dat eigenlijk met genetische risicofactoren? Groot genetisch onderzoek naar het verband tussen de twee ziektebeelden laat zien dat hier goede mogelijkheden liggen met omega-3.

Uit recent onderzoek gepubliceerd in Nature Genetics blijkt dat er een sterk genetisch verband bestaat tussen diabetes type 2 en hartziekten [1]. De onderzoekers kwamen tot deze conclusie nadat ze het genoom van 250.000 mensen in kaart hadden gebracht. Daarbij ontdekten ze 16 nieuwe genetische risicofactoren voor diabetes type 2 en één nieuwe risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Verband diabetes en hart- en vaatziekten

De onderzoekers ze aan dat de meeste loci op het genoom die in verband zijn gebracht met een verhoogd risico op diabetes, ook geassocieerd zijn met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Bovendien ontdekten ze dat deze loci al door bestaande medicijnen als therapeutisch doelwit worden gebruikt.

Eén van die medicijnen is icosapent, een farmacologisch omega-3-vetzuursupplement dat wordt verkregen door sterke opzuivering van het meervoudig onverzadigde eicosapentaanzuur (EPA). Dit supplement is in de VS goedgekeurd door de FDA en is alleen op doktersvoorschrift verkrijgbaar.

Icosapent of visolie?

Gebruik van icosapent zou volgens de onderzoekers het risico op zowel diabetes type 2 als hart- en vaatziekten kunnen verlagen via een epigenetisch mechanisme. Van omega-3 visolie is echter ook bekend dat het een epigenetisch werkingsmechanisme heeft; het kan de expressie van diverse genen zowel op- als neerreguleren [2].

Bovendien is in eerder onderzoek al aangetoond dat met omega-3 uit visolie goede resultaten behaald kunnen worden bij de preventie en behandeling van zowel diabetes type 2 als hart- en vaatziekten [3,4,5]. Maar is omega-3 gelijkwaardig aan icosapent, of wellicht zelfs beter?

Ethylesters versus triglyceriden

Van nature komen de meervoudig onverzadigde vetzuren EPA en DHA in visolie als triglyceriden voor. Om hooggeconcentreerde visolievarianten te maken zoals icosapent, worden de vetzuren vaak in een onnatuurlijke ethylestervorm omgezet. Hoewel ethylesters het mogelijk maken om een hogere dosering per doseringseenheid te behalen, brengt dit enkele stevige nadelen met zich mee.

Het lichaam kan ethylesters lang niet zo gemakkelijk verwerken als triglyceriden. Dat is ook logisch als men bedenkt dat we evolutionair zijn ingesteld op de consumptie van vis. In vis komen EPA en DHA als triglyceriden voor. Triglyceriden worden daarom beter opgenomen in het lichaam dan ethylesters.

Tevens zijn er aanwijzingen dat ethylesters maar zeer beperkt werkzaam zijn. Ook zijn er twijfels over de veiligheid. Het is dus niet nodig – en wellicht ook niet wenselijk – om een medicijn als icosapent te gebruiken om deze aandoeningen te behandelen of voorkomen. Het epigenetisch werkingsmechanisme erachter is vermoedelijk minstens net zo gevoelig, of zelfs gevoeliger, voor hogere doseringen natuurlijke visolie.

Epigenetica en genetische risico’s

Overigens zijn nog veel meer genetische risicofactoren te beïnvloeden via de epigenetica. Zo kan met choline bijvoorbeeld de genetische gevoeligheid voor leververvetting worden geremd [6]. Het proces dat daaraan ten grondslag ligt, wordt methylatie genoemd: het “aan- en uitzetten” van genen.

Er zijn nog veel meer methylerende stoffen die bij de basis ingrijpen op ziekteprocessen, waaronder (orthomoleculaire doseringen) vitamine B12, folaat, betaïne, methionine, serine en glycine. Maar ook fytochemicaliën kunnen uitkomst bieden, bijvoorbeeld curcumine, resveratrol, sulforafaan en polyfenolen [7].   

We vertellen u graag hoe u deze kennis succesvol integreert en combineert met voeding en beweging binnen uw praktijk bij onze opleiding klinische psycho-neuro-immunologie.

Bronnen

[1] Identification of new susceptibility loci for type 2 diabetes and shared etiological pathways with coronary heart disease, Nature Genetics (2017)

[2] http://www3.naturafoundation.nl/monografie/Omega-3_vetzuren_algemeen.html

[3]Zheng JS, Huang T, Yang J et al. Marine N-3 polyunsaturated fatty acids are inversely associated with risk of type 2 diabetes in Asians: a systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2012;7(9):e44525.

[4]Stirban A, Nandrean S, Götting C et al. Effects of n-3 fatty acids on macro- and microvascular function in subjects with type 2 diabetes mellitus. Am J Clin Nutr. 2010;91(3):808-13.

[5]   Lavie CJ, Milani RV, Mehra MR et al. Omega-3 polyunsaturated fatty acids and cardiovascular diseases. J Am Coll Cardiol. 2009;54(7):585-94.

[6] http://www3.naturafoundation.nl/monografie/Choline.html

[7] Katarzyna Szarc vel Szic, Ken Declerck, Melita Vidakovic and Wim Vanden Berghe, From inflammaging to healthy aging by dietary lifestyle choices: is epigenetics the key to personalized nutrition?, The official journal of the Clinical Epigenetics Society, 2015 7:33.