Ashwagandha: een alleskunner?

Ashwagandha is een kruid dat al duizenden jaren gebruikt wordt. Aan dit kruid worden veel positieve eigenschappen toegeschreven. Het zou weerstandsverhogend, stressverlagend, prestatiebevorderend en mogelijk ondersteunend zijn voor een goede schildklierwerking.

Ashwagandha is een kruid dat ondergebracht wordt onder de adaptogenen. Daarbij gaat het om een verzameling natuurlijk voorkomende verbindingen met therapeutische werking die na toediening de fysiologische balans kunnen herstellen. Het heeft dus  een normaliserende en revitaliserende werking.

Uit recent klinisch onderzoek blijkt dat het kruid mogelijkerwijs therapeutisch kan worden toegepast bij subklinische hypothyreoïdie. Ashwagandha kan namelijk de werking van de schildklierhormonen op veilige en effectieve wijze verhogen.

Schildklierhormonen

Van oudsher wordt het kruid al toegepast bij de behandeling van schildklierproblemen. De schildklier en haar thyroïde hormonen (tetrajodiumthyronine T4 en tri-jodiumthyronine T3) zijn van levensbelang. Vooral de intermediaire stofwisseling, waaronder de energiestofwisseling, wordt door deze hormonen beïnvloed.

Zo verhoogt het krachtige T3 in het algemeen het zuurstofgebruik bij een verhoogde energieomzet. Daarmee wordt de warmteproductie tegelijkertijd ook verhoogd. Vandaar dat  een traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) vaak gepaard gaat met vermoeidheid, lethargie, koude-intolerantie, neurocognitieve problemen zoals vermindering van geheugen en concentratie, stemmingsstoornissen en nog veel andere uiteenlopende klachten.

Subklinische hypothyreoïdie komt vaker voor, vooral bij vrouwen. Uitgedrukt in cijfers gaat het om ongeveer 3 tot 18 % van de 11 miljoen volwassenen. Veel mensen met subklinische hypothyreoïdie hebben baat bij gebruik van thyroxine (T4), een voorloperhormoon (pro-hormoon) gemaakt en afgegeven door de schildklier. Het is als geneesmiddel verkrijgbaar  onder de naam levothyroxine en wordt voorgeschreven als de schildklier niet of te traag werkt.

600 mg ashwaganda

Een gerandomiseerde placebo-gecontroleerde studie onderzocht de effecten van ashwagandha-extract op de afgifte van schildklierhormonen bij een groep proefpersonen

met subklinische hypothyreoïdie. Aan het onderzoek namen 50 volwassen patiënten met subklinische hypothyreoïdie deel. Dat wil zeggen dat deze groep proefpersonen verhoogde thyroïdstimulerend hormoonwaarden (TSH) hadden. De ene helft van de groep nam dagelijks 600 mg ashwagandha extract terwijl de andere helft gedurende 8 weken een placebo innam.

Behandeling met ashwagandha leidde tot een verbetering van de serum TSH-, T3- en T4-waarden, vergeleken met de testuitslagen van de placebogroep. Aan het eind van de acht weken durende behandeling met ashwagandha, bleek het serum-schildklierhormoon te zijn genormaliseerd. Bovendien werd het kruid zonder nare bijwerkingen goed verdragen.

Twee assen werken omgekeerd evenredig

De onderzoekers verklaren dat ashwaganda mogelijk leidt tot verbetering van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras (HPA) en de hypothalamus-hypofyse-schildklier (HPT)-as.

Zoals bekend spelen het autonome zenuwstelsel (ANS) en de bijnieren een rol bij stress. Langdurige stress activeert de sympathische component van het (ANS) en de HPA-as, waarbij de bijnieren meer cortisol afgeven aan het bloed. Verhoogde cortisolspiegels remmen de HPT-as waardoor uiteindelijk ook de hoeveelheid T3 en T4 afnemen.

De kracht van ashwaganda ligt in het verlagen van de cortisolconcentraties in het bloedplasma door de HPA-as af te remmen (downregulatie). Dit kan bijvoorbeeld door het aantal of de gevoeligheid van receptoren voor hormonen of andere neuro-endocriene stoffen te verlagen. Downregulatie van de HPA-as leidt op haar beurt tot een upregulatie van de HPT-as waarbij de schildklierhormonen normaliseren

De auteurs concluderen dat wortel-extracten van Ashwagandha een heilzame rol spelen bij het normaliseren van de schildklierhormonen bij subklinische hypothyroïde patiënten. Vervolgstudies zijn noodzakelijk om meer inzicht te krijgen in het onderliggende werkingsmechanisme van ashwagandha.

Bron

Sharma AK, Basu I, Singh S. Efficacy and Safety of Ashwagandha Root Extract in Subclinical Hypothyroid Patients: A Double-Blind, Randomized Placebo-Controlled Trial. J Altern Complement Med. 2017 Aug 22. doi: 10.1089/acm.2017.0183. [Epub ahead of print]