Hoe werkt hoestdrank?

Als u last heeft van een hoest kan een hoestdrank helpen om de klachten te verminderen. Deze hoestdranken zijn vaak gemakkelijk vrij te verkrijgen en kunnen zeer effectief zijn. Heeft u zich ooit al afgevraagd waarom u minder moet hoesten als u een hoestdrank of hoestsiroop inneemt? Hoe werkt zo’n hoestdrank nu precies en wat zijn de nodige ingrediënten om een effectieve hoestdrank te maken?

Af en toe eens hoesten is zeer normaal. We hoesten namelijk om lichaamsvreemde stoffen die onze luchtwegen irriteren eruit te persen aan de hand van een neurologische hoestreflex. Een lang aanhoudende hoest kan echter ook wijzen op een virale infectie zoals een banale verkoudheid, de griep of bronchitis. Hoesten kan ook het gevolg zijn van het in contact komen met een irriterende stof, sigarettenrook, slijm, allergenen, maagzuur in het geval van reflux, of capsaïcine wat in chillipepers zit. Vooral als er meerdere prikkels aanwezig zijn zullen zij op een synergistische manier zorgen voor het ontstaan van een hoestreflex.

Al deze stoffen prikkelen direct of indirect onze hoestreceptoren die zich bevinden in onze keel en bovenste luchtwegen. Vanuit de receptoren vertrekken afferente zenuwen naar de hersenstam waar uiteindelijke de hoestreflex geïnitieerd wordt. Deze neurologische signaaloverdracht van de hoestreceptoren naar de hersenstam gebeurt aan de hand van de neurotransmitters glutamaat en neurokinine.

Klassieke hoestmedicijnen zijn hoestonderdrukkende medicijnen, ook wel antitussiva genoemd, of slijmoplossende medicijnen. Antitussiva blokkeren de hoestreflex zodat het hoesten minder frequent wordt. Antitussiva bevatten vaak de stof dextromethorphan. Dit is een antagonist van de glutamaatreceptor. Dextromethorphan zorgt er dus voor dat het signaal van de hoestreceptoren niet kan worden doorgegeven naar de hersenstam en de hoestreflex dus niet optreedt [1]. Ook de welbekende stof codeïne onderdrukt deze centrale hoestreflex. Codeïne heeft een opioïde werking op de hersenen waardoor het zowel pijn als hoesten kan onderdrukken [2]. Met deze medicijnen, zeker in het geval van codeïne, moet voorzichtig worden omgegaan. Ze kunnen een verdovende of verslavende werking hebben.

Indien u geen medicijnen wenst te nemen maar toch de hoest wil verlichten kunt u rekenen op plantaardige stoffen die van nature hoestremmend of slijmoplossend zijn. Eén van de allerbekendste natuurlijke hoestremmers is tijm (Thymus vulgaris). De bestanddelen van tijm die het meest hoestremmend werken zijn de essentiële oliën thymol en Carvacrol. Tijm kan worden ingezet bij een zeer groot scala aan gezondheidsproblemen. Het is dan ook antimicrobieel, antiviraal, anti-inflammatoir en antioxidatief. Langs deze wegen kan tijm er snel voor zorgen dat de slijmproductie in de bovenste luchtwegen afneemt waardoor er gemakkelijker kan worden geademd en er minder wordt gehoest. Daarnaast ontspant tijm ook de spieren van de luchtwegen waardoor de hoestprikkel minder snel ontstaat [3,4].

Om een optimaal effect te hebben wordt tijm in een kruidensiroop vaak gecombineerd met andere planten zoals pepermunt (Mentha x piperita). Menthol, het actieve bestanddeel van pepermunt, geeft een typische smaak aan hoestdranken of hoestpastilles maar wordt niet enkel ingezet vanwege de smaak. Menthol heeft namelijk een licht verdovende werking op de hoestreceptoren waardoor de hoestreflex minder snel zal optreden [5].

Regelmatig worden tijm en pepermunt dan ook nog eens gecombineerd met anijs (Pimpinella anisum). Anijs werkt ter hoogte van de bovenste luchtwegen vooral als een slijmverdunnende stof waardoor slijmen gemakkelijker oplossen of kunnen worden opgehoest waardoor de infectie alsook het hoesten sneller verdwijnt [6].

Nog een plant die bekend is om zijn verzachtend effect op de bovenste luchtwegen is salie (Salvia officinalis) . Ook salie kan breed worden ingezet vanwege zijn anti-inflammatoire, antioxidatieve, antivirale, antimicrobiële en pijnstillende werking. Onderzoek heeft aangetoond dat salie de frequentie van hoesten en de intensiteit van hoesten significant vermindert [7]. Ook ‘smalle weegbree’ (Plantago Lanceolata), rode zonnehoed (Echinacea purpurea)[  en teunisbloemolie kunnen bestanddelen zijn van een effectieve kruidensiroop zijn  [8–10].

Het is uiteraard belangrijk om de oorzaak van overmatig hoesten te achterhalen. Indien u daarnaast toch graag snel van het vervelende hoesten verlost wilt zijn, denk dan aan een kruidensiroop. De natuur heeft ons namelijk heel wat te bieden. Op die manier hoeft u geen overbodige medicijnen te gebruiken en heeft u geen last van bijwerkingen. Naast het verlichtende effect op de bovenste luchtwegen bieden de ingrediënten van dergelijke kruidensiropen niets dan voordelen voor uw gezondheid.

1.            Canning BJ. Central regulation of the cough reflex: Therapeutic implications. Pulmonary Pharmacology & Therapeutics. april 2009;22(2):75–81.

2.            Vora A, Nadkar MY. Codeine: A Relook at the Old Antitussive. J Assoc Physicians India. april 2015;63(4):80, 82–5.

3.            Nagoor Meeran MF, Javed H, Al Taee H, Azimullah S, Ojha SK. Pharmacological Properties and Molecular Mechanisms of Thymol: Prospects for Its Therapeutic Potential and Pharmaceutical Development. Front Pharmacol. 2017;8:380.

4.            Schönknecht K, Krauss H, Jambor J, Fal AM. [Treatment of cough in respiratory tract infections - the effect of combining the natural active compounds with thymol]. Wiad Lek. 2016;69(6):791–8.

5.            Eccles R. What is the Role of Over 100 Excipients in Over the Counter (OTC) Cough Medicines? Lung. oktober 2020;198(5):727–34.

6.            Sun W, Shahrajabian MH, Cheng Q. Anise (Pimpinella anisum L.), a dominant spice and traditional medicinal herb for both food and medicinal purposes. Sabatini S, redacteur. Cogent Biology. 1 januari 2019;5(1):1673688.

7.            Nosalova G, Sutovska M, Mokry J, Kardosova A, Capek P, Khan MTH. Efficacy of herbal substances according to cough reflex. Minerva Biotecnologica. 1 september 2005;17:141–52.

8.            Kemmerich B. Evaluation of efficacy and tolerability of a fixed combination of dry extracts of thyme herb and primrose root in adults suffering from acute bronchitis with productive cough. A prospective, double-blind, placebo-controlled multicentre clinical trial. Arzneimittelforschung. 2007;57(9):607–15.

9.            Barth A, Hovhannisyan A, Jamalyan K, Narimanyan M. Antitussive effect of a fixed combination of Justicia adhatoda, Echinacea purpurea and Eleutherococcus senticosus extracts in patients with acute upper respiratory tract infection: A comparative, randomized, double-blind, placebo-controlled study. Phytomedicine. december 2015;22(13):1195–200.

10.         Franova S, Nosalova G, Mokry J. Phytotherapy of cough. In: Khan MTH, Ather A, redacteuren. Advances in Phytomedicine [Internet]. Elsevier; 2006 [geciteerd 28 oktober 2020]. p. 111–31. (Lead Molecules from Natural Products; vol. 2). Beschikbaar op: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1572557X05020076