Het effect van de natuur bij psychische klachten

Het is inmiddels een jaar geleden dat COVID-19 voor het eerst werd gediagnosticeerd. Sindsdien heeft het virus in een heel rap tempo de wereld veroverd. Met man en macht wordt gewerkt aan het onder controle houden van de verspreiding van SARS-CoV-2. Een van de meest gebruikte maatregelen daarbij is de maatregel van ‘social distancing’. Deze maatregel heeft vergaande effecten op het leven van ons allemaal. We werken zoveel mogelijk vanuit huis en de sociale contacten - zowel binnen- als buitenshuis - zijn drastisch beperkt. Onderzoekers suggereren dat de gevolgen van deze sociale isolatie bijdraagt aan het ontstaan van psychische klachten, zoals depressie en een vergaand gevoel van eenzaamheid [1, 2].

Een groene omgeving is mogelijk helpend

De vraag is of dit verhoogde risico op het ontwikkelen van psychische klachten in de huidige COVID-19 pandemie kan worden verminderd en zo ja, hoe? Een van de hypotheses is dat een groene omgeving in en om het huis daarbij een positief effect kan hebben.

Uit diverse onderzoeken die de afgelopen 10 jaar zijn gedaan was al bekend, dat buiten zijn in de natuur kan zorgen voor een afname van negatieve gevoelens, zoals depressieve gevoelens, onrust en stress. Dat depressieve gevoelens afnemen als iemand tijd doorbrengt in de natuur blijkt bijvoorbeeld uit een onderzoek uit 2016 [3]. Veel mensen voelen dit fenomeen kennelijk instinctief aan, want sinds het begin van de COVID-19 pandemie wordt er veel meer gebruik gemaakt van parken en bossen [4].

In tijden van social distancing en de oproep om zoveel mogelijk tijd in huis door te brengen en niet massaal naar het bos of het strand te gaan, zou een groene omgeving in en om het huis mogelijk ook positief effect op de psychische gesteldheid kunnen hebben. Verschillende onderzoeken uit de tijd van voor de pandemie geven aanleiding om hiervan uit te gaan. Onderzoekers van de Universiteit van Tokyo [5] hebben daarom onderzocht of dit ook ten tijden van de pandemie zo is.

Het onderzoek

De onderzoekers gebruikten een online vragenlijst en ondervroegen 3.000 inwoners van Tokyo, de grootste stad ter wereld. Twee verschillende manieren van het ervaren van de natuur werden onderzocht, namelijk: het bezoeken van een groene omgeving in de stad en het kijken naar de natuur vanuit een van de ramen van het eigen huis. Gekeken werd of er een associatie kon worden gevonden tussen deze twee mogelijke manieren om de natuur te ervaren en 5 markers voor mentale gezondheid, te weten: depressie, tevredenheid met het leven, gevoel van geluk, zelfvertrouwen en eenzaamheid. Omdat de mentale gezondheid mede afhankelijk is van verschillende sociaal-demografische gegevens en leefstijl factoren zoals leeftijd, geslacht en inkomen, werd de uitkomst van het onderzoek voor deze variabelen aangepast.

De uitkomst van het onderzoek

Uit het onderzoek kwam naar voren dat zowel de frequentie van het bezoeken van de natuur in de omgeving van de woning als het hebben van een groen uitzicht vanuit de woning geassocieerd was met een toegenomen hoeveelheid zelfvertrouwen, tevredenheid met het leven en gevoel van geluk, terwijl het niveau van depressie, onrust en eenzaamheid afnam. Regelmatig op de een of andere manier contact maken met de natuur is dus helpend om een groot aantal psychische klachten die verband kunnen houden met social distancing te verminderen.

Kennis in de praktijk

Op 18 januari aanstaande is het weer ‘blue Monday’ ofwel ‘depri maandag’, de meest deprimerende dag van het jaar. Voor uw cliënten die in deze moeilijke tijden wel wat ondersteuning kunnen gebruiken bij hun gevoel van welbevinden, kan een goed advies dus zijn om meer contact met de natuur te zoeken. Bijvoorbeeld vaker een kort ommetje maken in de buurt en daarbij vooral natuurlijke omgevingen opzoeken. Maar ook het opfleuren van het huis of het terras met mooie planten is dan een zinvol advies.

[1] Killgore, W. D., S. A. Cloonen, E. C. Taylor, and N. S. Dailey. 2020. Loneliness: a signature mental health concern in the era of COVID-19. Psychiatry Research 290:113117

[2] Li, L. Z., and S. Wang. 2020. Prevalence and predictors of general psychiatric disorders and loneliness during COVID-19 in the United Kingdom. Psychiatry Research 291:113267

[3] Shanahan, D. F., R. Bush, K. J. Gaston, B. B. Lin, J. Dean, E. Barber, and R. A. Fuller. 2016. Health benefits from nature experiences depend on dose. Scientific Reports 6:28551.

[4] Venter, Z., D. Barton, V. Gundersen, H. Figari, and M. Nowell. 2020. Urban nature in a time of crisis: recreational use of green space increases during the COVID-19 outbreak in Oslo, Norway. Environmental Research Letters 15:104075

[5] Masashi Soga, Maldwyn J. Evans, Kazuaki Tsuchiya, Yuya Fukano. A room with a green view: the importance of nearby nature for mental health during the COVID-19 pandemic. Ecological Applications, 2020; DOI: 10.1002/eap.2248