Column Wout van Helden: Alles wat je in je mond stopt is een chemisch signaal

maandag 18-maart-2024

Onze docent Wout van Helden verscheen deze maand wederom in PharmActueel, deze keer met een blog over chemische signalen. Lees snel wat hij hierover te vertellen heeft!

We zijn wat er in ons brein zit. De ontelbare, onderling verbonden zenuwcellen vormen neurale netwerken die communiceren met chemische signalen. Gedachten, emoties en daden: zijn dat ‘gewoon’ allemaal chemische reacties? Of doen we daarmee dit proces tekort?

De chemische signalen bestaan uit hormonen, neurotransmitters, groeifactoren en cytokinen. Ze hebben een krachtige werking en hebben invloed op cognitie, gedrag en emotie. Er hoeft maar een kleine verandering in deze signalen plaats te vinden om je  anders te laten voelen of te gedragen. Jouw emoties hangen af van jouw chemische signalen. 


Waar komen die chemische signalen vandaan?

De chemische signalen komen uit wat we consumeren, bijvoorbeeld de cafeïne in de koffie die we drinken, de voedingstoffen in broccoli die we eten en de meer dan 4000 verschillende chemische stoffen in de rook van sigaretten die we inademen, allemaal chemische signalen.

Maar ook onze leefstijl geeft deze signalen, de stress die we ervaren, het rondje hardlopen en de meditatie die we doen. Zelfs in een recent onderzoek in PLOS Biology werd gevonden dat wanneer mannen vrouwelijke emotionele tranen ruiken hun mannelijke agressie met 43,7% verminderde. Over chemische signalen gesproken.


Zijn we een zak chemicaliën?

 Wij bestaan uit een samenstelling van atomen en moleculen, en het is onmiskenbaar dat wij in essentie zijn gevormd door chemische stoffen. De lucht die we inademen bevat stikstof, zuurstof en andere gassen, wat chemische signalen zijn. Het DNA in ons lichaam is opgebouwd uit nucleotiden, eveneens chemie. In essentie is elk proces binnenin ons slechts een gevolg van chemische reacties.

De rol van chemie is echter verre van simpel. De complexe interactie tussen moleculen in ons lichaam is buitengewoon ingewikkeld. Deze interacties zijn uniek voor iedereen en vormen de basis van onze diversiteit. Met als resultaat een van de meest wonderlijke aspecten van de wereld. We kunnen denken, vragen stellen, analyseren, lachen, begrijpen, en nog veel meer. Hoewel we op chemie gebaseerde wezens zijn, doen we onszelf met deze versimpelde kijk tekort. Emoties en gevoelens die niet kunnen worden beschreven door chemische reacties, maken ons wie we zijn.


Kies voor de juiste chemische signalen

De functie van slechts een kleine groep chemische stoffen bepaalt voor een groot deel je emoties. Dit is een leerzame reductionistische gedachte.  Er is eigenlijk geen onderscheid te maken tussen voeding, medicijnen of supplementen. Het zijn allemaal chemische signalen met een farmacologisch, immunologisch of metabolisch effect. Met deze gedachten kunnen we alles wat je in je mond stopt een chemisch signaal noemen.

En dit drukt ook meteen het belang ervan uit: alles wat je in je mond stopt is een chemisch signaal die je positief of negatief kan beïnvloeden. En zo zouden we het ook moeten gaan zien. De juiste voeding zorgt voor de juiste chemische signalen. Je voeding als medicijn.