Medicinale paddenstoelen

  • In China en andere Aziatische landen worden paddenstoelen al sinds eeuwen gewaardeerd om hun nutritionele en medicinale eigenschappen. Vooral in de traditionele Chinese geneeskunde worden ze van oudsher ingezet vanwege de gezondheidsbevorderende effecten bij diverse ziektebeelden. Deze medicinale paddenstoelen bezitten een breed spectrum aan inhoudsstoffen, waarbij onder andere het hoge gehalte aan polysachariden een gemene deler lijkt te zijn. Deze polysachariden, in het bijzonder de bètaglucanen, hebben een specifieke structuur waardoor zij invloed kunnen uitoefenen op de immuunfunctie. Naast polysachariden bezitten deze speciale paddenstoelen een veelheid van bioactieve stoffen die bijdragen aan de medicinale werking, waaronder antioxidanten, sterolen, triterpenen, nucleotiden, aminozuren, vitaminen en mineralen.
  • De belangrijkste geneeskrachtige werking in deze paddenstoelen berust op het hoge gehalte aan actieve polysachariden. Vooral de bètaglucanen met een 1,3 -1,6-basisstructuur hebben diverse afweerstimulerende eigenschappen en laten bij verschillende ziektebeelden positieve effecten zien.

    In het bijzonder shiitake (Lentinus edodes ) en oesterzwam (Pleurotus ostreatus) worden beschouwd als zeer rijke glucaanbronnen, waarbij respectievelijk lentinan en pleuran als meest potente bestanddelen worden gezien. D-fractie wordt gezien als het belangrijkste glucaanextract van maitake (Grifola frondosa) met eveneens zeer gunstige immuunmodulerende eigenschappen. Een andere breed inzetbare paddenstoel die bekend staat om zijn positieve invloed op de immuunfunctie is Cordyceps sinensis.

    Er zijn inmiddels veel wetenschappelijke publicaties verschenen waarin naast immuunmodulatie ook andere geneeskrachtige aspecten zijn beschreven, zoals ontstekingsremming en het verlagende effect op het cholesterol, de bloeddruk en de bloedsuikerspiegel.

    De diverse medicinale paddenstoelen hebben een eigen unieke biochemische samenstelling waardoor de nutritionele en medicinale werking soms moeilijk aan één component is toe te kennen. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat de synergistische werking van intrinsieke bestanddelen, dan wel de combinatie van paddenstoelextracten een bepalende factor lijkt te zijn voor een optimaal geneeskrachtig effect.
  • Hart- en vaatziekten
    Door hypercholesterolemie kan er atherosclerotische plaque in de kransslagader(s) ontstaan, een aanzienlijke risicofactor voor coronaire hartziekte, de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland in de categorie hart- en vaatziekten. De paddenstoelen maitake, oesterzwam, shiitake en cordyceps laten in verschillende studies alle een verlagend effect zien op zowel het serum totaal cholesterol als het lipidenmetabolisme, met daarmee een preventieve werking op het atherosclerotische proces. Zowel de vezelcomponent als de onderlinge bestanddelen lijken de positieve effecten te bewerkstelligen.

    Oesterzwam heeft als synergistisch bestanddeel lovastatine, met een mogelijk inhiberende werking op de cholesterolaanmaak in de lever door remming van het enzym HMG-CoA-reductase. De cholesterolverlagende werking van shiitake lijkt voornamelijk plaats te vinden door regulering van het lipidenmetabolisme door het component eritadenine. In dierstudies laten verschillende medicinale paddenstoelen tevens een bloeddrukverlagend effect zien, wat kan bijdragen aan het reduceren van hart- en vaatziekten. Het antihypertensieve mechanisme lijkt vooral verklaard te worden door de aanwezigheid van bètaglucanen. Cordyceps en D-fractie uit maitake laten eveneens een preventieve en curatieve werking zien bij renale hypertensie.

    Diabetes type II
    Diverse in vitro studies, dierstudies en enkele klinische studies hebben uitgewezen dat medicinale paddenstoelen een antidiabetisch effect hebben. Vooral pleurotus, maitake en cordyceps laten een significante daling van de bloedsuikerspiegel zien. Zowel antihyperglycemische effecten, vermindering van insulineresistentie en een betere bloedglucoseregulatie werden waargenomen. Een recente in vitro studie laat een hypoglycemisch effect zien door remming van het enzym alfaglucosidase.

    Immuunmodulatie - ontstekingsremming

    Uit dubbelblind, placebogecontroleerd humaan klinisch onderzoek (n=41) blijkt dat oesterzwammen bepaalde onderdelen van het immuunsysteem in hun werking kunnen ondersteunen. Inname van oesterzwamextract bleek de aanmaak van de cytokine IFN-γ (interferron gamma) significant te verhogen. Cytokinen zijn boodschapperstoffen van het immuunsysteem, die enigzins vergelijkbaar zijn met hormonen. IFN-γ heeft talloze functies, waaronder sterke activatie van macrofagen en Natural Killer (NK)-cellen. Dit zijn belangrijke immuuncellen van de eerstelijnsverdediging die inkomende bacteriën en virussen doden en zo de mens kunnen beschermen tegen een infectie. Bovendien remt IFN-γ de virusreplicatie in reeds geïnfecteerde cellen.


  • Over het gebruik bij zwangerschap en lactatie zijn onvoldoende gegevens bekend. Niet gebruiken bij overgevoeligheid voor (bepaalde) paddenstoelen.
  • Bij gebruik van cordyceps of shiitake in hoge dosering kunnen eventueel buikklachten ontstaan. Uitgebreid onderzoek ontbreekt vooralsnog. Bij gebruik van medicinale paddenstoelen in commerciële preparaten zijn geen noemenswaardige bijwerkingen bekend.
  • Bij gebruik met bloedsuikerverlagende, antihypertensieve en immuunsuppressieve medicatie moet rekening gehouden worden met een aanpassing van de dosering, door een mogelijk synergistische werking.

  • Een juiste dosering is onder andere afhankelijk van de indicatie, combinatie van bestanddelen en toedieningsvorm.

    (Zie de monografie Bèta-1,3/1,6-glucaan voor meer specifieke informatie over de werking van glucanen)

    1. Aggarwal P, Sharma P, Sharma S, Aggarwal J. Antioxidant mushrooms: a review. IRJP 2012;3,(6)
    2. Akamatsu S1, Watanabe A, Tamesada M, Nakamura R, Hayashi S, Kodama D, et al. Hepatoprotective effect of extracts from Lentinus edodes mycelia on dimethylnitrosamine-Induced liver injury. Biol Pharm Bull. 2004 Dec;27(12):1957-60
    3. Bisen PS, Baghel RK, Sanodiya BS, Thakur GS, Prasad GBKS. Lentinus edodes: a Macrofungus with Pharmacological Activities. Curr Med Chem. 2010;17:2419-2430
    4. Cheung PCK. The nutritional and health benefits of mushrooms. Nutr Bull. 2010;35:292-299
    5. Chiou YL, Lin CY. The extract of Cordyceps sinensis inhibeted airway inflammation by blocking NF-kB activity. Inflammation. 2012 Jun;35(3):985-93.
    6. Da Silva AC, Jorge N. Antioxidant properties of lentinus edodes and agraricus blazei extracts. J Food Qual 34;2011:386-394
    7. Gaullier JM, Sleboda J. Øfjord ES, Ulvestad E, Nurminiemi M, Moe C, et al. Supplementation with a soluble β-glucan exported from Shiitake medicinal mushroom, Lentinus edodes (Berk.) singer mycelium: a crossover, placebo-controlled study in healthy elderly. Int J Med Mushrooms. 2011:13(4):319-26
    8. Giavasis I. Bioactive fungal polysaccharides as potential functional ingredients in food and nutraceuticals. Curr Opin Biotechnol. 2014 Apr;26:162-73
    9. Gu CQ1, Li J, Chao FH. Inhibition of hepatitis B virus by D-fraction form Grifola frondosa: Synergistic effect of combination with interferon-alpha in HepG2 2.2.15. Antiviral Res. 2006 Nov;72(2):162-5
    10. Hardeep S, Sardul S, Sharma AK. Pharmacological and therapeutic potential of Cordyceps with special reference to Cordycepin. Biotech (2014)4:1-12
    11. Holiday J, Cleaver M. Medicinal value of the caterpillar fungi species of the genus Cordyceps (Fr.) Link (Ascomycetes). A Review. Int J Med Mushr. 2008;10(3):219-234
    12. Jedinak A, Dudhgaonkar S, Wu QL, Simon J, Sliva D. Anti-inflammatory activity of edible oyster mushroom is mediated through the inhibition of NF-kB and AP-1 signaling. Nutr J. 2011:16;10:52
    13. Jesenak M, Hrubisko M,  Majtan J, Rennerova Z, Banovcin P. Anti-allergic effect of Pleuran (β-glucan from Pleurotus ostreatus) in children with Recurrent Respiratory Tract Infections. Phytother. Res. 28: 471–474 (2014)
    14. Jong Suk Lee, Su Young Park, Dinesh Thapa, Mi Kyoung Choi, III-Min Chung, et al. Grifola frondosa water extract alleviates intestinal inflammation by suppressing TNF-α production and its signalling. Exp & Molecular Medicine 2010;42:143-154
    15. Khatun K, Mahtab H, Khanam PA, Sayeed MA, Khan KA. Oyster mushroom reduced blood glucose and cholesterol in diabetic subjects. Mymensingh Med J. 2007 Jan;16(1):94-9
    16. Lee KH, Morris-Natschke SL, Yang X, Huang R, Zhou T, Wu SF, et al. Recent progress of Research on Medicinal Mushrooms, Foods, and Other Herbal Products Used in Traditional Chinese Medicine. J Tradit Complement Med 2012;2:84-95
    17. Levy AM, Kita H, Phillips SF, Schkade PA, Dyer PD, Gleich GJ, et al. Eosinophillia and gastrointestinal symptoms after ingestion of shiitake mushrooms. J Allergy Clin Immunol. 1998; 101(5)613-20
    18. Majtan J. Pleuran (β-glucan from Pleurotus ostreatus): an effective nutritional supplement against upper respiratory tract infections? Med Sport Sci. 2012;59:57-61
    19. Mayell M. Maitake Extracts and their Therapeutic Potential – A Review. Alt Med Rev. 2001;Vol.6, nr1
    20. Mori K, Kobayashi C, Tomita T, Inatomi S, Ikeda M. Antiatherosclerotic effect of the edible mushrooms Pleurotus eryngii (Eringi), Grifola frondosa (Maitake), and Hypsizygus marmoreus (Bunashimeji) in apolipoprotein E-deficient mice. Nutr Res 28;(2008):335–342
    21. Natura Foundation – Cordyceps sinensis
    22. Nishitani Y, Zhang L, Yoshida M, Azuma T, Kanazawa K, Hashimoto, et al. Intestinal anti-inflammatory activity of lentinan: influence on IL-8 and TNFR1 expression in intestinal epithelial cells. PLoS One. 2013 Apr 22;8(4):e62441
    23. Nosál’ová V, Bobek P, Cerná S, Galbavý S, Stvrtina S. Effects of pleuran (beta-glucan isolated from Pleurotus ostreatus) on experimental colitis in rats. Physiol Res. 2001;50(6):575-81
    24. Patel Y, Naraian R, Singh VK. Medicinal Properties of Pleurotus Species (Oyster Mushroom): a review. World J Fungal & Plant Biol. 2012;3(1):01-12
    25. Phan CW, David P, Naidu M, Wong KH, Sabaratnam V. Therapeutic potential of culinary-medicinal mushrooms for the management of neurodegerenative diseases: diversity, metabolite, and mechanism. Crit Rev Biotechnol. 2014 Mar 24
    26. Preuss HG, Echard B, Bagchi D, Perricone NV. Maitake mushroom extracts ameliorate progressive hypertension and other chronic metabolic perturbations in aging female rats. Int J Med Sci. 2010 Jun 7:7(4):169-80
    27. Rai M, Tidke G, Wasser SP. Therapeutic Potential of Mushrooms. IJNPR. Vol 4(4)Jul-Aug 2005
    28. Ravi B, Renitta RE, Prabha ML, Issac R, Naidu S. Evaluation of antidiabetic potential of oyster mushroom (Pleurotus ostreatus) in alloxan-induced diabetic mice. Immunopharmacol Immunotoxicol. 2013;35(1):101-9
    29. Rop O, Mlcek J, Jurikova T. Beta-glucans in higher fungi and their health effects. Nutr Rev. 2009; Vol. 67(11):624–631
    30. Salaga M, Zatorski H, Sobczak M, Chen C, Fichna J. Chinese Herbal Medicines in the Treatment of IBD and Colorectal Cancer: a review. Curr Treat Options Oncol. 2014 May
    31. Sasidharan S1, Aravindran S, Latha LY, Vijenthi R, Saravanan D, Amutha S. In vitro antioxidant Activity and hepatoprotective effects of Lentinula edodes against paracetamol-induced hepatotoxicity. Molecules. 2010 Jun 23;15(6):4478-89
    32. Sun W, Yu J, Shi YM, Zhang H, Wang Y, Wu BB. [Effects of Cordyceps extract on cytokines and transcription factors in peripheral blood mononuclear cells of asthmatic children during remission stage]. Zhong Xi Yi Jie He Xue Bao. 2010 Apr;8(4):341-6
    33. Su-Young Park, Jong Suk Lee, Dimesh Thapa, Byung Chul Park, Ah Ra Kim et al. Grifola Frondosa inhibits TNF-α – induced intestinal inflammation via suppression of MCP-1 and IL-8 Expressions in HT-29 human colon epithelial cells. The FASEB Journal. 2008;22:1109.1
    34. Svagelj M, Berovic M, Gregori A, Wraber B, Simcic S, Boh B. Immunomodulating Activities of Cultivated Maitake Medicinal Mushroom Grifola Frondosa (Dicks.: Fr) S.F. Gray (Higher Basidiomycetes) on Peripheral Blood Mononuclear Cells. Int J Med Mushrooms 2012;14(4):377-383
    35. Yagi K. Liver protective effect of Lentinula edodes mycelia(LEM). Gan To Kagaku Ryoho. 2012 Jul;39(7):1099-102
    36. Yang H, Hwang I, Kim S, Hong EJ, Jeung EB. Lentinus edodes promotes fat removal in hypercholesterolemic mice. Exp Ther Med. 2013 Dec;6(6):1409-1413
    37. Yoon KN, Alam N, Lee JS, Cho HJ, Kim HY, Shim MJ, et al. Antihyperlipidemic Effect of Dietary Lentinus edodes on Plasma, Feces and Hepatic Tissues in Hypercholesterolemic Rats. Mycobiology. 2011 Jun;39(2):96-102

Indicaties

hypertensie
diabetes
hypercholesterolemie
immuunsysteem
arteriosclerose

Natura Foundation is al ruim 20 jaar hét toonaangevende kennisplatform voor gezondheidsprofessionals. Wij streven ernaar om gezondheidsprofessionals elke dag te inspireren en ondersteunen met kennis en behandelrichtlijnen voor een integrale aanpak van dieper liggende oorzaken van gezondheidsklachten.

Contact

Volg ons op

Partners

Algemene Leveringsvoorwaarden Privacy Statement Disclaimer Copyright