Astragalus membranaceus
-
Wetenschappelijke naam: Astragalus membranaceus (Syn.: Astragalus propinquus)
Familie van: Vlinderbloemigen/ Fabaceae
Astragalus, ofwel de vlezige hokjespeul, is een adaptogene plant en wordt al eeuwen gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde. Adaptogenen verhogen het aanpassingsvermogen bij stress en beperken de schade die hierbij zou kunnen ontstaan. Astragalus ondersteunt de werking van het immuunsysteem door het te kalmeren of activeren wanneer nodig.
De wortel van de plant heeft een lange geschiedenis van medicinaal gebruik als tonicum (versterkend middel) om stofwisseling, uithoudingsvermogen, kracht en vitaliteit te stimuleren. De wortels worden gedroogd en in plakjes gesneden, waarna deze voor langere tijd in water worden gekookt om een sterk extract te verkrijgen. Astragalus is verkrijgbaar als voedingssupplement in verschillende vormen, zoals capsules, tabletten, tincturen, als zalf voor plaatselijk gebruik en in injecteerbare vorm voor gebruik in een klinische omgeving.
Als adaptogeen ondersteunt astragalus de weerstand tijdens stresssituaties. Het bevordert fysieke en mentale prestaties en brengt het lichaam weer in evenwicht. Bovendien werkt het antibacterieel en antiviraal, en ondersteunt het de werking van het geheugen, hart, lever, nieren en spijsvertering. De belangrijkste werkzame stoffen zijn: saponinen (waaronder diverse astragalosiden), polysacchariden (waaronder astragaloglucanen) en flavonoïden (waaronder isoflavonen).
-
Polysachariden
Polysachariden zijn biomacromoleculen die bestaan uit tien of meer monosachariden waarvan de structuur en suikersamenstelling variëren. De polysachariden zijn een van de functionele elementen in astragalus en hebben immuunregulatie als belangrijkste functie. Onderzoek naar de effecten van astragalus op het immuunsysteem is veelal in in vitro en dieronderzoek gedaan. De resultaten van deze onderzoeken laten zien dat astragalus zowel de humorale als cellulaire immuunrespons stimuleert en zo bescherming biedt tegen pathogenen zoals virussen en bacteriën. De polysachariden verhogen de hoeveelheid T-cellen en hun activiteit en reguleren de expressie van cytokines. Ze verhogen ook de activiteit van de natural killer (NK) cellen en activeren macrofagen via de toll-like receptors (TLRs). Via het effect op het immuunsysteem zouden de polysachariden bovendien antiproliferatieve effecten kunnen hebben op tumorcellen. Daarnaast hebben de polysachariden onder andere een antioxidatief, anti-diabetes, leverbeschermend, anti-inflammatoir en neuroprotectief effect [3].
Saponinen
Saponinen zijn organische verbindingen die naast vele andere functies een belangrijke immuunregulerende rol hebben. Astragaloside IV, de meest voorkomende saponine in astragalus, ondersteunt bijvoorbeeld ook de hart- en leverfunctie. De hartfunctie wordt ondersteund door het calciumregulerende effect, waardoor apoptose (celdood) wordt geremd en hartspierschade kan worden voorkomen. Ook heeft astragaloside IV een hepatoprotectief effect. Het effect in de lever is tweezijdig. De immuunregulerende werking beschermt tegen immuun-geïnduceerde leverschade en de antivirale werking biedt bescherming tegen onder andere het hepatitis B virus [4].
Enkele saponinen hebben structuren vergelijkbaar met steroïdehormonen. Astragalus extracten stimuleren oestrogene receptoren en hebben daarom een fyto-oestrogene werking. Het effect wordt echter niet toegeschreven aan enkel de saponinen; ook andere aanwezige fytonutriënten in een astragalus extract kunnen een oestrogene werking hebben [5].
Flavonoïden
Flavonoïden zijn pigmentstoffen die van nature voorkomen in planten. Ze zijn verantwoordelijk voor de kleur in planten, groenten en fruit. Flavonoïden zijn een categorie van fytonutriënten die vallen onder de polyfenolen. De meeste flavonoïden werken als antioxidant en vangen vrije radicalen om deze onschadelijk te maken en helpen zo effectief celschade te voorkomen [6–8]. Naast de antioxidatieve werking hebben flavonoïden ook andere biologische werking, zoals de werking als fyto-oestrogeen [5].
-
De plant astragalus is wijd verspreid in gematigde en droge klimaten. Voor het maken van extracten wordt de wortel (radix) gebruikt.
-
De inhoudsstoffen van astragalus worden op een verschillende manier geabsorbeerd. Zo worden de aminozuren en spoorelementen in astragalus goed opgenomen. Een casestudie toonde aan dat ook astragalus flavonoïden goed worden opgenomen in het gastro-intestinale systeem [9]. Saponinen worden over het algemeen slecht geabsorbeerd door het lichaam. Het darmmicrobioom lijkt een rol te spelen bij de vorming van (biologisch actieve) metabolieten en het bevorderen van de opname [10].
-
Bij Astragalus kan niet gesproken worden van een standaardbehoefte of tekort.
-
Supplementen met astragalus kunnen worden gestandaardiseerd op actieve bestanddelen. Een veelvoorkomende standaardisatie is op basis van de hoeveelheid polysachariden. Afhankelijk van de leverancier bevat een extract tussen de 40 en 70% polysachariden.
-
Astragalus is een van de 50 essentiële planten in de traditionele Chinese geneeskunde. De meest voorkomende toepassing is bij algemene zwakte, chronische ziekte en het verhogen van de algehele vitaliteit. Specifiekere toepassingen zijn het ondersteunen van de weerstand en het beschermen van cellen tegen oxidatieve schade. Bovendien reguleert astragalus de bloedsuikerbalans, ondersteunt het de werking van hart en bloedvaten en bevordert het de vruchtbaarheid [4,11,12].
Glycemische balans
Onderzoek heeft aangetoond dat astragalus een positieve rol speelt bij de behandeling van diabetes [13,14]. Astragalus polysachariden hebben een bloedsuikerverlagend effect en verminderen insulineresistentie. Bovendien hebben de polysachariden een positief effect op de lipidewaarden in het bloed [12]. De aanwezige isoflavonoïden (formononetine en calycosine) kunnen de bloedsuikerbalans herstellen door peroxisoom-proliferator geactiveerde receptoren (PPAR) te stimuleren. Naast het herstellen van de glykemische balans, wordt ook dyslipedemie gecorrigeerd via activatie van PPARa en PPAR? receptoren [15].
Hepatoprotectief effect
Uit onderzoek bij hepatitispatiënten is gebleken dat astragalus een positief effect heeft op de lever. Het beschermende effect op de lever is onder andere toe te wijzen aan de immuunregulerende en antivirale effecten van astragalus [4]. Bovendien beschermen de flavanoïden tegen lipide-oxidatie en reguleren ze de collageenaanmaak. Dit speelt een belangrijke rol bij het behandelen en voorkomen van leverfibrose [15].
Weerstand ondersteuning
Astragalus heeft een immuunregulerende functie. Het stimuleert het immuunsysteem door de aanmaak van cytokines te ondersteunen [11]. In vivo onderzoek heeft aangetoond dat het effect van astragalus op het immuunsysteem afhankelijk is van de hoeveelheid polysachariden in het extract [16]. Het astragalus extract stimuleerde ook de aanmaak van antilichamen in de specifieke afweerrespons [16]. Enkele andere studies hebben aangetoond dat ook andere componenten in astragalus, zoals saponines, een immuunregulerend effect hebben [17].
Allergieën
Uit een dubbelblind klinisch onderzoek bij 48 proefpersonen is gebleken dat astragalus allergische rinitis (hooikoorts) klachten als niezen, jeuk en loopneus kan doen verminderen. Na een periode van 3-6 weken waarbij ofwel placebo als astragalus (160 mg wortelextract met 40% polysachariden) werd toegediend, bleken patiënten met gemiddelde tot zware hooikoortsklachten een significante verbetering in symptomen te laten zien [18].
Antivirale werking
Door de positieve invloed van astragalus op de aanmaak van interferon lijkt astragalus een antivirale werking te hebben [19]. Interferonen zijn essentieel in de verdediging van het lichaam tegen virussen. Bovendien stimuleert astragalus de aanmaak van andere cytokines en stimuleert het zowel de cellulaire als de humorale immuunrespons [20]. Uit onderzoek is gebleken dat astragalus antivirale eigenschappen heeft tegen onder andere het hepatitis B, herpes en coxsackie virus [17,20,21].
Astragalus zou door de antivirale en immuunregulerende eigenschappen een rol kunnen spelen bij de preventie en behandeling van infecties met het Coronavirus SARS-CoV-2 en de ziekte COVID-19 die door dat virus wordt veroorzaakt [22,23].
Hartfunctie
Astragalus reguleert de natrium- en waterretentie in het lichaam waardoor het een positief effect heeft op de nier en hartfunctie [11]. Als antioxidant heeft astragalus een beschermende werking tegen lipidenoxidatie [24]. De hartfunctie wordt bovendien ondersteund door de calciumregulerende functie van astragaloside IV, waardoor apoptose wordt geremd en hartspierschade kan worden voorkomen [4].
Vruchtbaarheid
Uit in vitro onderzoek is gebleken dat de antioxidatieve capaciteit van astragalus de mobiliteit van sperma kan verhogen [25,26]. Bovendien bevat astragalus belangrijke spoorelementen die de mobiliteit van sperma kunnen stimuleren [26]. De antioxidatieve capaciteit van astragalus polysachariden kunnen in vitro ook de bevruchting van het embryo stimuleren [27].
-
Theoretisch gezien kan astragalus, vanwege de immuunstimulerende werking, auto-immuunaandoeningen verergeren. Voorzichtigheid is daarom geboden bij gebruik van astragalus bij aandoeningen waarbij er sprake is van een overactief immuunsysteem.
-
Extracten worden gestandaardiseerd op de hoeveelheid polysachariden, veelvoorkomend is een standaardisatie tussen de 40 en 70% polysachariden. Doseringen kunnen oplopen tot enkele grammen astragalus per dag gedurende therapeutische trajecten.
-
Er is onvoldoende humaan onderzoek gedaan naar het gebruik van astragalus tijdens de zwangerschap en lactatie, maar dieronderzoek laat zien dat een bestanddeel van astragalus, astragaloside IV, toxisch kan zijn voor de feutus [28].
-
Bijwerkingen bij het gebruik van astragalus zijn zeldzaam. Mogelijke bijwerkingen zijn: uitslag, jeuk, verkoudheid of algemene maagklachten. Zeer hoge doseringen (>28 gram per dag) zouden kunnen leiden tot immuunsupressie [28].
-
Er zijn mogelijk interacties met immunosuppressiva als azathioprine, cyclofosfamine, basiliximab, ciclosporine, prednison en andere corticosteroïden. Astragalus kan mogelijk de werkzaamheid verminderen door immuunstimulerend te werken. Astragalus kan mogelijk de uitscheiding van lithium verminderen en daardoor het lithiumgehalte in het bloed verhogen [28,29].
-
Planten bevatten fytochemische complexen die complementaire/synergistische taken kunnen uitvoeren. Een mengsel van fytochemicaliën kan een grotere bioactiviteit hebben dan een enkele geïsoleerde verbinding, omdat een mengsel van bioactieve verbindingen het vermogen heeft om meerdere doelen te beïnvloeden. Traditioneel wordt astragalus daarom vaak als onderdeel van een complex gebruikt. Ziekten met een multifactoriële etiologie, met een variabele respons op behandelingen of ziekten met een hoge kans op resistentie kunnen met een complex effectiever worden behandeld [30].
Astragalus heeft een immunomodulerend effect door het verhogen van de T-cel, NK cel en macrofaagactiviteit. Astragalus kan worden ingezet samen met andere plantenextracten om het immuunregulerende effect te vergroten. Eleutherococcus senticosus en Lentinula edodes (shiitake) hebben een vergelijkbaar effect op de immuuncellen en moduleren eveneens de immuunrespons [3,31,32]. Astragalus en Eleutherococcus en Lentinulan kunnen complementair worden ingezet.
Ook andere complexen zijn effectief bewezen. Zo is aangetoond dat het gebruik van astragalus extract in combinatie met extracten van Echinacea purpurea en Glycyrrhiza glabra een additief effect heeft op de activatie van CD4+ en CD8+ T-cellen [33].
Astragalus en Lentinula hebben eveneens effectieve overeenkomsten bij het verlagen van de bloedsuikerspiegel, cholesterol en triglyceridewaarden. Bovendien hebben ze beide een positieve invloed op de leverfunctie [4,12,32]. Ook Eleutherococcus heeft een positief effect op de glucoseregulatie bij diabetici [34].
-
1. Xiao HB, Krucker M, Albert K, Liang XM. Determination and identification of isoflavonoids in Radix astragali by matrix solid-phase dispersion extraction and high-performance liquid chromatography with photodiode array and mass spectrometric detection. Journal of Chromatography A. april 2004;1032(1–2):117–24.
2. Shimizu N, Tomoda M, Kanari M, Gonda R. An Acidic Polysaccharide Having Activity on the Reticuloendothelial System from the Root of Astragalus mongholicus. Chem Pharm Bull. 1991;39(11):2969–72.
3. Jin M, Zhao K, Huang Q, Shang P. Structural features and biological activities of the polysaccharides from Astragalus membranaceus. International Journal of Biological Macromolecules. maart 2014;64:257–66.
4. Ren S, Zhang H, Mu Y, Sun M, Liu P. Pharmacological effects of Astragaloside IV: a literature review. Journal of Traditional Chinese Medicine. juni 2013;33(3):413–6.
5. Zhang CZ, Wang SX, Zhang Y, Chen JP, Liang XM. In vitro estrogenic activities of Chinese medicinal plants traditionally used for the management of menopausal symptoms. Journal of Ethnopharmacology. april 2005;98(3):295–300.
6. Hong CY, Lo YC, Tan FC, Wei YH, Chen CF. Astragalus Membranaceus and Polygonum Multijlorum Protect Rat Heart Mitochondria Against Lipid Peroxidation. Am J Chin Med. januari 1994;22(01):63–70.
7. Aldarmaa J, Liu Z, Long J, Mo X, Ma J, Liu J. Anti-convulsant Effect and Mechanism of Astragalus mongholicus Extract In Vitro and In Vivo: Protection Against Oxidative Damage and Mitochondrial Dysfunction. Neurochem Res. januari 2010;35(1):33–41.
8. Heijnen CGM, Haenen GRMM, van Acker FAA, van der Vijgh WJF, Bast A. Flavonoids as peroxynitrite scavengers: the role of the hydroxyl groups. Toxicology in Vitro. februari 2001;15(1):3–6.
9. Xu F, Zhang Y, Xiao S, Lu X, Yang D, Yang X, e.a. ABSORPTION AND METABOLISM OF ASTRAGALI RADIX DECOCTION: IN SILICO, IN VITRO, AND A CASE STUDY IN VIVO. Drug Metab Dispos. juni 2006;34(6):913–24.
10. Yu K, Chen F, Li C. Absorption, Disposition, and Pharmacokinetics of Saponins from Chinese Medicinal Herbs: What Do We Know and What Do We Need to Know More? CDM. 1 mei 2012;13(5):577–98.
11. Zheng Y, Ren W, Zhang L, Zhang Y, Liu D, Liu Y. A Review of the Pharmacological Action of Astragalus Polysaccharide. Front Pharmacol. 24 maart 2020;11:349.
12. Fu J, Wang Z, Huang L, Zheng S, Wang D, Chen S, e.a. Review of the Botanical Characteristics, Phytochemistry, and Pharmacology of Astragalus membranaceus (Huangqi): BOTANY, PHYTOCHEMISTRY, PHARMACOLOGY OF A . MEMBRANACEUS. Phytother Res. september 2014;28(9):1275–83.
13. Tian H, Lu J, He H, Zhang L, Dong Y, Yao H, e.a. The effect of Astragalus as an adjuvant treatment in type 2 diabetes mellitus: A (preliminary) meta-analysis. Journal of Ethnopharmacology. september 2016;191:206–15.
14. Salehi, Ata, V. Anil Kumar, Sharopov, Ramírez-Alarcón, Ruiz-Ortega, e.a. Antidiabetic Potential of Medicinal Plants and Their Active Components. Biomolecules. 30 september 2019;9(10):551.
15. Bratkov V, Shkondrov A, Zdraveva P, Krasteva I. Flavonoids from the genus Astragalus: Phytochemistry and biological activity. Phcog Rev. 2016;10(19):11.
16. Zhao KS, Mancini C, Doria G. Enhancement of the immune response in mice by Astragalus membranaceus extracts. Immunopharmacology. november 1990;20(3):225–33.
17. Rios JL, Waterman P. A review of the pharmacology and toxicology of Astragalus. 1997;
18. Matkovic Z, Zivkovic V, Korica M, Plavec D, Pecanic S, Tudoric N. Efficacy and safety of Astragalus membranaceus in the treatment of patients with seasonal allergic rhinitis: EFFICACY OF ASTRAGALUS MEMBRANACEUS IN RHINITIS. Phytother Res. februari 2010;24(2):175–81.
19. Hou YD, Ma GL, Wu SH, Li YY, Li HT. Effect of Radix Astragali seu Hedysari on the interferon system. Chin Med J (Engl). januari 1981;94(1):35–40.
20. Du X, Chen X, Zhao B, Lv Y, Zhang H, Liu H, e.a. Astragalus polysaccharides enhance the humoral and cellular immune responses of hepatitis B surface antigen vaccination through inhibiting the expression of transforming growth factor ß and the frequency of regulatory T cells. FEMS Immunol Med Microbiol. november 2011;63(2):228–35.
21. McCulloch M, Broffman M, Gao J, Colford JM. Chinese Herbal Medicine and Interferon in the Treatment of Chronic Hepatitis B: A Meta-Analysis of Randomized, Controlled Trials. Am J Public Health. oktober 2002;92(10):1619–28.
22. Xu J, Zhang Y. Traditional Chinese Medicine treatment of COVID-19. Complement Ther Clin Pract. mei 2020;39:101165.
23. Review on potential of phytotherapeutics in fight against covid19| International Journal of Innovative Science and Research Technology [Internet]. [geciteerd 27 november 2020]. Beschikbaar op: https://www.ijisrt.com/review-on-potential-of-phytotherapeutics-in-fight-against-covid19
24. Ai P, Yong G, Dingkun G, Qiuyu Z, Kaiyuan Z, Shanyan L. Aqueous extract of Astragali Radix induces human natriuresis through enhancement of renal response to atrial natriuretic peptide. Journal of Ethnopharmacology. maart 2008;116(3):413–21.
25. Hong CY, Ku J, Wu P. Astragalus Membranaceus Stimulates Human Sperm Motility In Vitro. Am J Chin Med. januari 1992;20(03n04):289–94.
26. Liu J, Liang P, Yin C, Wang T, Li H, Li Y, e.a. Effects of several Chinese herbal aqueous extracts on human sperm motility in vitro. Andrologia. april 2004;36(2):78–83.
27. Weng X, Cai M, Zhang Y, Liu Y, Gao Z, Song J, e.a. Effect of Astragalus polysaccharide addition to thawed boar sperm on in vitro fertilization and embryo development. Theriogenology. november 2018;121:21–6.
28. Astragalus. Natural Medicines - Professional Monograph [Internet]. 2020 [geciteerd 27 november 2020]. Beschikbaar op: https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com/databases/food,-herbs-supplements/professional.aspx?productid=963
29. Braun L, Cohen M. Astragalus. In: Herbs and Natural Supplements - An evidence-based guide Second edition. Churchill Livingston; 2007.
30. Carmona F, Pereira AMS. Herbal medicines: old and new concepts, truths and misunderstandings. Revista Brasileira de Farmacognosia. april 2013;23(2):379–85.
31. Yoon TJ, Yoo YC, Lee S-W, Shin K-S, Choi W-H, Hwang S-H, e.a. Anti-metastatic activity of Acanthopanax senticosus extract and its possible immunological mechanism of action. Journal of Ethnopharmacology. augustus 2004;93(2–3):247–53.
32. Finimundy TC, Dillon AJP, Henriques JAP, Ely MR. A Review on General Nutritional Compounds and Pharmacological Properties of the Lentinula edodes Mushroom. Food and Nutrition Sciences [Internet]. 26 juni 2014 [geciteerd 7 december 2020];2014. Beschikbaar op: http://www.scirp.org/journal/PaperInformation.aspx?PaperID=47339
33. Brush J, Mendenhall E, Guggenheim A, Chan T, Connelly E, Soumyanath A, e.a. The effect of Echinacea purpurea, Astragalus membranaceus and Glycyrrhiza glabra on CD69 expression and immune cell activation in humans. Phytother Res. augustus 2006;20(8):687–95.
34. Ahn J, Um MY, Lee H, Jung CH, Heo SH, Ha TY. Eleutheroside E, An Active Component of Eleutherococcus senticosus, Ameliorates Insulin Resistance in Type 2 Diabetic db/db Mice. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 10 april 2013;2013:9.
