Carotenoïden

  • Carotenoïden zijn, naast chlorofyl en flavonoïden, de belangrijkste lipofiele kleurstoffen van de natuur. Ze zijn verantwoordelijk voor de rode, oranje en gele kleur van fruit en groenten. Tot op heden zijn er in de natuur ongeveer 600 verschillende carotenoïden geïdentificeerd, waarvan sommige een beschermende werking hebben tegen diverse degeneratieve aandoeningen.
  • Verschillende carotenoïden hebben een regulerende werking op de celgroei en -proliferatie. Deels komt dit door het vermogen om de communicatie tussen de cellen te verbeteren. Bètacaroteen is namelijk onderdeel van de zogenaamde gap-junctions waarlangs cellen onder andere groeifactoren uitwisselen. Aan de andere kant houden carotenoïden de integriteit van de celmembraan in stand door in de celmembraan voor antioxidant-bescherming te zorgen. Daarnaast zijn er sterke aanwijzingen dat carotenoïden een stimulerende werking hebben op met name de cellulaire immuunrespons. De antimicrobiële activiteit van het immuunsysteem verbetert, met name door verhoging van de activiteit van de Natural Killer cellen, macrofagen en lymfocyten. Luteïne en zeaxanthine zijn met name belangrijk voor de bescherming van de ogen, maar ook alfa- en betacaroteen dragen, via retinal, bij aan de gezondheid van het oog. Lycopeen is met name belangrijk voor de prostaat, maar beschermt ook de bloedvaten.
  • Hart- en vaatziekten
    Uit grootschalige epidemiologische onderzoeken blijkt een samenhang tussen hoge carotenoïdenniveaus in serum en een verlaagd risico op coronaire hartziekten. Interventieonderzoek met (uitsluitend synthetisch) bètacaroteen had echter geen effect op het risico. Ook alfacaroteen krijgt steeds meer wetenschappelijke aandacht en uit een langdurige follow-up studie blijkt dat hoge serumwaarden alfacaroteen, ondanks dat het een veel mindere provitamine A-activiteit heeft dan bètacaroteen, omgekeerd evenredig zijn aan het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en andere degeneratieve aandoeningen.
  • In gebruikelijke doseringen zijn van carotenoïden geen contra-indicaties bekend.
  • Bij sommige mensen kunnen carotenoïden (vooral bètacaroteen) een vergeling van de huid veroorzaken. Dit is een onschuldig effect dat weer verdwijnt zodra de dosering wordt verminderd.
  • Factoren die de concentraties carotenoïden in serum beïnvloeden, zijn onder andere alcoholconsumptie, het gebruik van orale anticonceptiva, roken en langdurige blootstelling aan UV-licht. Interacties zijn mogelijk met reguliere geneesmiddelen en andere carotenoïden, antioxidanten en vetoplosbare vitamines. Raadpleeg hiervoor een deskundige.

  • Er is geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor carotenoïden vastgesteld. Een juiste dosering is onder andere afhankelijk van de indicatie. Hoewel een therapeutische dosering veel hoger kan liggen (tot 180 mg/dag) zonder schadelijke effecten te veroorzaken en waarbij geen hypervitaminose A ontstaat, hanteert de EFSA (European Food Safety Agency) voor bètacaroteen een onderhoudsdosering tot 15 mg/dag als veilig. Tevens adviseert zij rokers, forse alcoholdrinkers en asbestwerkers terughoudendheid met suppletie te betrachten. Raadpleeg hiervoor een deskundige.

  • 1. Agarwal S, Rao AV. Carotenoids and chronic diseases. Drug Metabol Drug Interact 2000;17(1-4):189-210 2001; 17: 189-210.
    2. Albanes D, Heinonen OP, Taylor PR, et al. Alpha-Tocopherol and beta-carotene supplements and lung cancer incidence in the alpha-tocopherol, beta-carotene cancer prevention study: effects of base-line characteristics and study compliance. J Natl Cancer Inst 1996; 88: 1560- 170.
    3. Bendich A, Olson JA. Biological actions of carotenoids. FASEB J 1989; 3: 1927-132.
    4. Carotenoïden, meer dan bètacaroteen alleen. Ortho-Fyto. 1998 feb;(13):24-5
    5. Cooper DA, Eldridge AL, Peters JC. Dietary carotenoids and certain cancers, heart disease, and age-related macular degeneration: a review of recent research. Nutr Rev 1999; 57: 201-14.
    6. Cooper DA, Eldridge AL, Peters JC. Dietary carotenoids and lung cancer: a review of recent research. Nutr Rev 1999; 57: 133-45.
    7. Daniells S. Dietary intake of carotenoids and risk of type 2 diabetes. Nutraingredients.com 1 mei 2015
    8. De Munck-Khoe LK, Sissingh-Blok L. Carotenoïden; Kleurrijke beschermstoffen in de voeding, deel I. Nieuwsbrief Stichting Science and Nutrition. 1997 aug;(62):1-12
    9. Ford ES, Will JC, Bowman BA, Narayan KM. Diabetes mellitus and serum carotenoids: findings from the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Am J Epidemiol 1999; 149: 168-76.
    10. Hathcock JN. Beta-carotene. Council for Responsible Nutrition. 2004;1-5
    11. Hughes DA. Effects of carotenoids on human immune function. Proc Nutr Soc 1999; 58: 713- 78.
    12. Jama JW, Launer LJ, Witteman JC, et al. Dietary antioxidants and cognitive function in a population-based sample of older persons. The Rotterdam Study. Am J Epidemiol 1996; 144: 275-80.
    13. Khachik F, Beecher GR, Smith JC. Lutein, lycopene, and their oxidative metabolites in chemoprevention of cancer. J Cell Biochem Suppl 1995; 22: 236-46.
    14. Kritchevsky SB. beta-Carotene, carotenoids and the prevention of coronary heart disease. J Nutr 1999; 129: 5-8.
    15. MacKay D, Wong A, Nguyen H. Beta-carotene. Vitamin and Mineral Safety 3rd Edition Council for Responsible Nutrition. 2014
    16. Omenn GS, Goodman GE, Thornquist MD, et al. Risk factors for lung cancer and for intervention effects in CARET, the Beta-Carotene and Retinol Efficacy Trial. J Natl Cancer Inst 1996; 88: 1550-159.
    17. Micozzi MS, Beecher GR, Taylor PR, Khachik F. Carotenoid analyses of selected raw and cooked foods associated with a lower risk for cancer. J Natl Cancer Inst 1990; 82: 282-25.
    18. Micozzi MS, Brown ED, Edwards BK, et al. Plasma carotenoid response to chronic intake of selected foods and beta-carotene supplements in men. Am J Clin Nutr 1992; 55: 1120-115.
    19. Murray MT. Encyclopedia of Nutritional Supplements. Rocklin, CA, USA: Prima Publishing, 1996.
    20. Patrick L. Beta-carotene: the controversy continues. Altern Med Rev 2000 Dec;5(6):530-45 2001; 5: 530-45.
    21. Rock CL, Swendseid ME, Jacob RA, McKee RW. Plasma carotenoid levels in human subjects fed a low carotenoid diet. J Nutr 1992; 122: 96-100.
    22. Sies H, Stahl W. Lycopene: antioxidant and biological effects and its bioavailability in the human. Proc Soc Exp Biol Med 1998; 218: 121-14.
    23. Simone II CB, Simone NL, Simone V, Simone CB. Antioxidants and other nutrients do not interfere with chemotherapy or radiation therapy and can increase kill and  increase survival, part I. 2007;13(1):22-28
    24. Simone II CB, Simone NL, Simone V, Simone CB. Antioxidants and other nutrients do not interfere with chemotherapy or radiation therapy and can increase kill and increase survival, part II. 2007;13(2):40-47
    25. Shrimpton D. Vitamins and minerals. A scientific evaluation of the range of safe intakes. Thames Ditton, Surrey, UK: Council of Responsible Nutrition, 1997.
    26. Tanaka T, Shnimizu M, Moriwaki H. Cancer Chemoprevention by Carotenoids. Molecules. 2012;17(12):3202-3242
    27. Thurnham DI, Northrop-Clewes CA. Optimal nutrition: vitamin A and the carotenoids. Proc Nutr Soc 1999; 58: 449-57.
    28. Valstar E. Bètacaroteen en vitamine A in relatie tot longkanker en hart- en vaatziekten. Analyse van slechte en enkele goede onderzoeken. De Orthomoleculaire Koerier 1997; 67: 40-44.
    29. Valstar E. Correcties op het artikel "Bètacaroteen en vitamine A in relatie tot  longkanker en hart- en vaatziekten". De Orthomoleculaire Koerier 1998; 69: 27-28.
    30. Valstar E. Vitamine A en bètacaroteen. Tijdschrift voor Orthomoleculaire Geneeskunde. 2007; 3:51-55
    31. Valstar E. Bètacaroteen, vitamine A en diverse metabolieten (1). Voedingswaarde. 2015;3:48-49
    32. Weeks BS. Vitamin A and Beta-Carotene. Journal of Orthomolecular Medicine. 2003;18(3/4):131-145
    33. ext_vannature/templates/default/_footer.dwt

Indicaties

maculadegeneratie
vrije radicalen belasting
griep
cataract
diabetes
immuunsysteem
maagzuur
Pfeiffer, ziekte van

Natura Foundation is al ruim 20 jaar hét toonaangevende kennisplatform voor gezondheidsprofessionals. Wij streven ernaar om gezondheidsprofessionals elke dag te inspireren en ondersteunen met kennis en behandelrichtlijnen voor een integrale aanpak van dieper liggende oorzaken van gezondheidsklachten.

Contact

Volg ons op

Partners

Algemene Leveringsvoorwaarden Privacy Statement Disclaimer Copyright